Arabica, γιατί είναι η πιο διάσημη ποικιλία καφέ;
Αν αγοράζετε συχνά καφέ, πιθανώς να έχετε συναντήσει ετικέτες που αναγράφουν “Καφές 100% Arabica“. Αλλά ξέρετε τι σημαίνει αυτό; Είναι απλά ένα τέχνασμα του μάρκετινγκ ή η Arabica είναι μια ανώτερη ποικιλία καφέ; Αξίζει περισσότερα από τα χρήματά σας;
Σε αυτόν τον οδηγό για τον καφέ Arabica, θα αναφερθούμε σε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε. Συνεχίστε να διαβάζετε για να μάθετε πού και πώς καλλιεργείται ο καφές Arabica, πώς διαφέρει από άλλες ποικιλίες και αν πρέπει να τον πίνετε ή όχι. Spoiler alert: Εάν δεν τον πίνετε ήδη, θα έπρεπε.
Τι είναι ο καφές Arabica;
Ο καφές Arabica είναι ο καφές που παρασκευάζεται από τους σπόρους του φυτού Coffea arabica. Η Coffea Arabica προέρχεται ως γνωστόν από την Αιθιοπία. Έχετε ακούσει την ιστορία της ανακάλυψης του καφέ; Ο θρύλος λέει, ότι ένας Αιθίοπας βοσκός το 700 μ.Χ. παρατήρησε τις κατσίκες του να τρέχουν με πολύ περισσότερη ενέργεια από ό,τι συνήθως. Απέδωσε τη συμπεριφορά τους στους σπόρους του καρπού που κατανάλωναν, τον οποίο σήμερα αγαπάμε και αποκαλούμε καφέ.
Τα καφεόδεντρα Arabica φτάνουν σε ύψος τα 12 μέτρα. Έχουν λευκά άνθη και παράγουν έναν καρπό που ονομάζεται κεράσι του καφέ (coffee cherry). Μέσα σε κάθε κεράσι καφέ υπάρχουν δύο σπόροι οι οποίοι εξάγονται από τον καρπό και πλένονται, ξηραίνονται και καβουρδίζονται για να παραχθούν κόκκοι Arabica.
Ορισμένα κεράσια καφέ Arabica έχουν μια φυσική μετάλλαξη που τα κάνει να έχουν μόνο έναν σπόρο. Αυτό είναι γνωστό ως peaberry coffee, και συχνά προσφέρεται σε υψηλές τιμές λόγω της σπανιότητάς του.
Πού καλλιεργείται ο καφές Arabica;
Όλος ο εμπορικός καφές καλλιεργείται στη λεγόμενη ζώνη των κόκκων καφέ (Coffee Bean Belt), που βρίσκεται μεταξύ 25 μοιρών γεωγραφικού πλάτους βόρεια του ισημερινού και 30 μοιρών νότια. Αυτές οι τροπικές περιοχές έχουν τις καλύτερες συνθήκες για την καλλιέργεια καφεόδεντρων.
Για να καλλιεργήσετε τους καλύτερης ποιότητας κόκκους Arabica, χρειάζεστε κάτι περισσότερο από το σωστό γεωγραφικό πλάτος. Απαιτούνται επίσης ιδιαίτερες κλιματικές, εδαφικές και γεωγραφικές συνθήκες. Τα φυτά Coffea arabica ευδοκιμούν σε εύκρατα κλίματα, με ελάχιστες διακυμάνσεις θερμοκρασίας μεταξύ ημέρας και νύχτας.
Προτιμούν επίσης διακριτές υγρές και ξηρές εποχές, μεγάλα υψόμετρα και εδάφη πλούσια σε ανόργανα άλατα και καλά στραγγιζόμενα. Αυτές οι συνθήκες συνωμοτούν για να επιβραδύνουν την ωρίμανση των κόκκων και ο επιπλέον χρόνος οδηγεί σε μεγαλύτερη ανάπτυξη της γεύσης. Η Βραζιλία, η Αιθιοπία, η Κολομβία, η Ονδούρα και το Περού είναι οι κορυφαίες χώρες καλλιέργειας καφέ Arabica και μοιράζονται πολλά από αυτά τα χαρακτηριστικά.
Είναι πολύ συνηθισμένο να βρίσκουμε καφέ Arabica να καλλιεργείται στις πλαγιές των ηφαιστείων. Τα ηφαίστεια παρέχουν το υψόμετρο που χρειάζονται τα φυτά Arabica για να ευδοκιμήσουν και η ηφαιστειακή τέφρα είναι πλούσια σε μέταλλα όπως μαγνήσιο, νάτριο, ασβέστιο, ψευδάργυρο, σίδηρο, θείο και χαλκό.
Πώς είναι η γεύση του καφέ Arabica;
Ο καφές Arabica θεωρείται υψηλής ποιότητας επειδή έχει πιο γλυκιά και απαλή γεύση από άλλους διαφορετικούς τύπους κόκκων καφέ. Προσφέρει πιο λεπτές και σύνθετες γεύσεις και λιγότερες σκληρές νότες.
Η γεύση ενός καφέ επηρεάζεται όχι μόνο από την ποικιλία των κόκκων αλλά και από τις συνθήκες καλλιέργειας, τη μέθοδο επεξεργασίας και το επίπεδο καβουρδίσματος.
- Συνθήκες καλλιέργειας: Όπως το καλό κρασί, έτσι και ο εκλεκτός καφές έχει terroir*. Ο ελαφρύς καβουρδισμένος καφές, ειδικότερα, φέρει τις γεύσεις της προέλευσής του. Για παράδειγμα, οι καφέδες της Αιθιοπίας είναι γνωστοί για τις φρουτώδεις και λουλουδάτες γεύσεις τους- οι καφέδες της Νότιας Αμερικής είναι γνωστοί για τη γλυκιά καραμέλα και τους ξηρούς καρπούς- και οι καφέδες της Ινδονησίας είναι σκούροι και γήινοι.
- Μέθοδος επεξεργασίας: Η ξηρή επεξεργασία του καφέ ενισχύει τη φυσική του γλυκύτητα και μπορεί να παράγει μια ελαφρώς ζυμωμένη γεύση, ενώ η επεξεργασία με πλύση αποδίδει μια πιο καθαρή γεύση.
- Επίπεδο καβουρδίσματος: Όσο πιο βαρύ είναι το καβούρδισμα, τόσο περισσότερο ο παραγόμενος καφές θα έχει τη γεύση του καβουρδίσματος και τόσο λιγότερο θα έχει τη γεύση της προέλευσης. Οι καφέδες ελαφρύτερου καβουρδίσματος είναι πιο πιθανό να είναι πολύπλοκοι και όξινοι, με πολλαπλές γευστικές νότες που κυμαίνονται από λουλουδάτες μέχρι σοκολατένιες. Οι καφέδες πιο σκούρου καβουρδίσματος θα έχουν γλυκόπικρες και καπνιστές γεύσεις και χαμηλότερη οξύτητα.
Ποικιλίες καφέ Arabica
Οι δύο κύριες ποικιλίες καφέ Arabica παγκοσμίως είναι η Typica και η Bourbon. Οι περισσότερες άλλες γνωστές ποικιλίες καφέ είναι είτε φυσικές μεταλλάξεις είτε σκόπιμα καλλιεργημένα υβρίδια μιας ή και των δύο. Ο αραβικός καφές προέρχεται από τη νότια Αιθιοπία, και οι ποικιλίες Typica και Bourbon οφείλουν την εξέχουσα θέση τους σε όλο τον κόσμο σήμερα στο γεγονός ότι ήταν τα πρώτα φυτά καφέ που μεταφέρθηκαν από την Αιθιοπία στην Υεμένη για να καλλιεργηθούν εμπορικά.
Υβρίδια Arabica/Robusta
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα υβριδίων Arabica/Robusta που καλλιεργήθηκαν για να εκμεταλλευτούν τις καλύτερες ιδιότητες του καθενός. Οι ειδικοί θεωρούν γενικά ότι ο καφές Arabica έχει ανώτερες γεύσεις, ενώ ο καφές Robusta είναι ευκολότερος στην καλλιέργεια, πιο αποδοτικός και πιο ανθεκτικός στα παράσιτα και τις ασθένειες. Αυτά τα υβρίδια συγκαταλέγονται σε χαμηλότερης ποιότητας είδη καφέ σε σχέση με τον καθαρό καφέ Arabica.
Είναι ενδιαφέρον ότι το πρώτο υβρίδιο Arabica/Robusta δεν δημιουργήθηκε επί σκοπού. Εμφανίστηκε με φυσικό τρόπο στο νησί Τιμόρ, το οποίο δανείζει το όνομά του στην ποικιλία. Ο καφές Τιμόρ προέκυψε όταν καλλιεργητές εισήγαγαν φυτά Ρομπούστα στο νησί για να καταπολεμήσουν μια επιδημία σκωρίασης των φύλλων του καφέ. Αυθόρμητα διασταυρώθηκε με τα ήδη εγκατεστημένα φυτά Arabica και δημιούργησε ένα ανθεκτικό στις ασθένειες υβρίδιο, το οποίο έκτοτε έχει αναπαραχθεί με άλλες ποικιλίες.
Arabica εναντίον Robusta
Μαζί με την Arabica, το άλλο σημαντικό καφεόδεντρο που καλλιεργείται εμπορικά είναι η Coffea robusta, η οποία παράγει καφέ Robusta.
Ο καφές Robusta είναι πιο εύκολος στην καλλιέργεια από τον καφέ Arabica, εξ ου και το όνομά του- είναι πιο εύρωστος (robust). Ο καφές Robusta δεν απαιτεί τις ίδιες αυστηρές κλιματικές συνθήκες και είναι πιο ανθεκτικός στα παράσιτα και τις ασθένειες. Ωστόσο, ο καφές Robusta είναι γνωστός για πιο σκληρές γεύσεις από τον Arabica. Είναι πιο πιθανό να γευτείτε γήινες ή αλλοιωμένες νότες στο φλιτζάνι, ειδικά όταν έχει υποστεί κακή επεξεργασία.
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Robusta δεν κατέχει σημαντική θέση μεταξύ των διαφόρων τύπων καφέ. Επειδή είναι ευκολότερο να καλλιεργηθεί, παρέχει μια πιο αξιόπιστη πηγή εισοδήματος για τους αγρότες που δεν έχουν το ιδανικό κλίμα για τον καφέ Arabica, και είναι πιο προσιτός για τους καταναλωτές.
Μεγάλο μέρος του διαθέσιμου στιγμιαίου καφέ παρασκευάζεται από κόκκους Robusta. Και υπάρχουν συνεχείς προσπάθειες μεταξύ καινοτόμων αγροτών να αναπτύξουν υψηλότερης ποιότητας κόκκους Robusta για να ανταγωνιστούν τον ειδικό καφέ Arabica.
Ο καφές Robusta μπορεί επίσης να αποτελέσει πολύτιμη προσθήκη σε μείγματα εσπρέσο. Τα παραδοσιακά ιταλικά χαρμάνια εσπρέσο συνδυάζουν τον Robusta με τον Arabica για να εκμεταλλευτούν τα καλύτερα χαρακτηριστικά του καθενός και να δώσουν ένα πιο ισορροπημένο ρόφημα. Η Arabica προσφέρει γλυκύτητα και οξύτητα, ενώ η Robusta προσθέτει γήινες γεύσεις, ένα γεμάτο σώμα και μια πλούσια κρέμα.
Ο καφές Robusta έχει περίπου διπλάσια καφεΐνη από τον καφέ Arabica, γεγονός που μπορεί να είναι είτε πλεονέκτημα είτε μειονέκτημα, ανάλογα με την οπτική που εσείς έχετε. Αν θέλετε λίγη επιπλέον ζωντάνια το πρωί, ένα μείγμα Arabica-Robusta θα σας εξυπηρετήσει καλά. Από την άλλη πλευρά, αν είστε ευαίσθητοι στην καφεΐνη και επιρρεπείς σε νευρικότητα, ίσως να θέλετε να αποφύγετε τους κόκκους Robusta.
Τελικές σκέψεις
Ο καφές Arabica αποτελεί το 60% του παγκόσμιου καφέ και οι ειδικοί του καφέ θεωρούν ότι είναι η πιο ποιοτική ποικιλία καφέ. Αν αναζητάτε έναν γλυκό και γευστικό καφέ, ειδικά έναν καφέ που σκοπεύετε να πίνετε σκέτο, αξίζει να αναζητήσετε κόκκους καφέ Arabica. Μπορεί να κοστίζουν λίγο περισσότερο από τη Robusta, αλλά το αποτέλεσμα στο φλιτζάνι θα το αξίζει!
*terroir: Το terroir χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει το κρασί, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τον καφέ. Ο όρος “terroir” προέρχεται από τη γαλλική λέξη “terre”, η οποία μεταφράζεται ως “έδαφος”, ” γη” ή ” εκτάσεις”. Περιλαμβάνει όλες τις περιβαλλοντικές συνθήκες που επηρεάζουν τη γεύση του τελικού προϊόντος.
Για τον καφέ, αυτά περιλαμβάνουν πράγματα όπως:
- το έδαφος
- τις ετήσιες βροχοπτώσεις
- τη μέση θερμοκρασία
- την ποσότητα του ηλιακού φωτός
- το υψόμετρο.
Ακόμη και λιγότερο διαδεδομένοι παράγοντες, όπως η κοντινή χλωρίδα και πανίδα, περιλαμβάνονται στο terroir ενός καφέ.
Στην εταιρία ItalAroma θα βρείτε διάφορα προϊόντα Arabica & Robusta, όπως Unaltro Miscela Positano, Nespresso συμβατές κάψουλες αλουμινίου, Borbone, Miscela Oro, ταμπλέτες, Borbone, Miscela Blu, κόκκος, Unaltro Miscela Royal, Nespresso συμβατές κάψουλες αλουμινίου και πολλά άλλα.
